Verzet in Twente
Er waren in de beginjaren van de bezetting al wel verzet groepen actief, maar het grotere georganiseerde verzet begon pas na de april/mei staking van 1943. Die staking was begonnen bij Stork in Hengelo en sloeg over naar heel Twente en op kleinere schaal naar andere delen van het land. Aanleiding voor de staking was het besluit om de Nederlandse militairen opnieuw in krijgsgevangenschap te nemen en ze naar Duitsland te sturen.
De knokploeg in Enschede werd eind februari 1944 opgericht. Directe aanleiding van de oprichting van de Enschedese KP is de overval van het distributiekantoor in Markelo door een groep van Trouw. De Trouwmedewerkers waren nauw verbonden met de L.O. omdat de Twentse LO eerst niet weet wat er met die buit is gedaan besluit men tot een nieuwe KP-ploeg. Leider van de groep was Johannes Ter Horst die later leider zou worden van de Twentse tak van de L.K.P.. Leden van de groep waren Geert Schoonman, Dries Nijenhuis, Piet Albers en Joop van Amerongen. Van Amerongen werd later vervangen door Harry Straathof. Het duurt enige tijd voordat de KP Enschede het vertrouwen krijgt van de Landelijke KP. De KP Enschede wist uiteindelijk diverse succesvolle acties uit te voeren, waaronder twee overvallen op het huis van bewaring in Arnhem daarbij werd de tweede keer aan 130 gevangen de mogelijkheid geboden om te vluchten. 54 van hen maakten daarvan gebruik. Bij die laatste overval werd samengewerkt met de KP Zenderen.
Op 22 september 1944 werd Johannes Ter Horst bij een Duitse controle neergeschoten nadat hij zelf een Duitse officier neer wist te schieten. Ter Horst was gewond en werd meegenomen door de S.D. Zijn arrestatie leidde tot andere arrestaties waarna de S.D. achter het hoofdkwartier van KP Zenderen kwam, de villa Liduina. Een overval verraste enkele KP-ers en de villa werd met de grond gelijk gemaakt.
Op aandringen vanuit Londen wordt de LKP samen met de RVV en OD gebundeld tot de Binnenlandse Strijdkrachten in de tweede helft van 1944. Onderling blijft dan nog steeds veel strijd. Veel KP-ers kunnen niet begrijpen dat er veel hoge functies naar OD-ers gaan die tijdens de bezetting weinig actief zijn geweest. De sabotage acties worden na het wegvallen van Johannes Ter Horst beperkt. De wapendroppings om de BS te bevoorraadden gaan wel door. Tussen de RVV en KP Twente loopt het vanaf het begin erg moeizaam.
[ Bron: Enschede in de Tweede wereldoorlog. Op deze website vindt u uiteraard veel meer informatie over gebeurtenissen in de regio Twente. Aanbevolen! ]
Piet Alberts
Piet Alberts (Nieuw-Weerdinge, 1918 - Hengelo, 1991) was een Nederlandse verzetsstrijder tijdens de Tweede Wereldoorlog. Zijn verzetsnaam was Blonde Piet.
Levensloop
De textielarbeider Piet Alberts was actief lid van de Gereformeerde Jongelingsvereniging te Enschede. Daar ontmoette hij wekelijks Johannes ter Horst, de latere leider van KP-Enschede en KP-Twente. Vanuit zijn gereformeerde achtergrond ging hij in 1943 over tot gewapend verzet. Hij maakte vrijwel vanaf het begin deel uit van de KP-Enschede. Piet Alberts voerde met KP-Enschede tientallen overvallen uit op distributiekantoren en bevolkingsregisters. Bovendien was hij betrokken bij de beroemde bevrijding van 54 gevangenen uit het Huis van Bewaring te Arnhem op 11 juni 1944.
[Bron: Wikipedia]
Website: het levensverhaal van Blonde Piet is uitvoerige beschreven en gedocumenteerd door zijn zoon Gejo. Klik hier voor de site over BLONDE PIET
Blonde PietHarryJohannesRooie GeertHarry Saathof
Harry Saathof (Ginneken, 1918 - Winterswijk, 2006) was een Nederlandse verzetsstrijder tijdens de Tweede Wereldoorlog. Zijn verzetsnaam was 'Harry'.
Levensloop
Als reserve dienstplichtig onderofficier was Saathof betrokken bij de strijd tegen de Duitsers in mei 1940. Daarna werd hij aangesteld als grenscommies te Glanerbrug. Via Geert Schoonman kwam hij in aanraking met Johannes ter Horst, die hem vanaf het begin, eind 1942, opnam in zijn knokploeg KP-Enschede.
Harry Saathof was betrokken bij tientallen overvallen op distributiekantoren en bevolkingsregisters. Bovendien nam hij deel aan bevrijdingen uit gevangenissen onder leiding van Liepke Scheepstra: op 11 mei 1944 de Overval op de Koepelgevangenis te Arnhem (11 mei 1944), waarbij Frits de Zwerver en Henk Kruithof werden bevrijd. Saathof werd daarbij als vermeende arrestant opgebracht door Johannes ter Horst en Geert Schoonman. Bij de Overval op het Huis van Bewaring te Arnhem (11 juni 1944), waarbij 56 gevangenen op vrije voeten kwamen, was Saathof niet aanwezig. Wel was hij betrokken bij de voorbereiding waarbij hij gewond raakte. Saathof overleefde de oorlog.
[Bron: Wikipedia]
Website: Meer over het leven van HARRY uit Glanerburg leest u hier. Verder komt Harry ook voor in de verhalen over Blonde Piet (zie aldaar)
Johannes ter Horst
Johannes ter Horst (Enschede, 1 april 1913 - Usselo, 23 september 1944) was een belangrijk verzetsleider van het Nederlandse verzet tijdens de Tweede Wereldoorlog.
Levensloop
Ter Horst was bakker te Enschede. Hij nam deel aan het verzet vanuit zijn gereformeerde geloofsovertuiging. Hij was leider van KP-Enschede en later van de KP-Twente. Ter Horst was betrokken bij het onderbrengen van onderduikers en geallieerde piloten. Hij had de leiding over twee spectaculaire acties door de KP-Twente, waarbij gevangengenomen verzetsmensen werden bevrijd, te weten de Overval op de Koepelgevangenis te Arnhem op 11 mei 1944 en de Overval op het Huis van Bewaring te Arnhem (11 juni 1944). In de nacht van 22 september 1944 werd hij gearresteerd door de Duitse bezetter en op 23 september 1944 gefusilleerd op de heide bij Usselo.
Dr. Coen Hilbrink zegt in zijn dissertatie 'De illegalen' over Johannes ter Horst: "Zijn gezag is binnen de Twentse Knokploegen in augustus 1944 onomstreden, waarvoor weliswaar in de eerste plaats zijn benoeming door de landelijke LKP-Top verantwoordelijk is, maar daarnaast zeker in niet mindere mate zijn indrukwekkende persoonlijkheid. In talloze kritieke situaties bewijst hij te beschikken over een uitzonderlijke koelbloedigheid, die op zijn jongere medewerkers een diepe indruk maakt".
Na de oorlog ontving Ter Horst postuum het Verzetskruis 1940-1945 bij Koninklijk Besluit van 25 juli 1952 en van de Amerikaanse regering de Medal of Freedom te Utrecht op 12 maart 1947.
[Bron: Wikipedia]
Website: Over Johannes ter Horst heeft Gert Slings uit Lelystad een uitvoerige site samengesteld. Over zijn leven en de acties als verzetsman leest u hier meer. Vanzelfsprekend komt u Johannes ter Horst ook tegen in de hierboven al genoemde websites.
Geert Schoonman
Geert Schoonman (Wormerveer, 1917 - Vliegveld Twente, 1944) was een Nederlandse verzetsstrijder tijdens de Tweede Wereldoorlog. Zijn verzetsnaam was Rooie Geert.
Levensloop
Geert Schoonman werd op 31 augustus 1917 te Wormerveer geboren. Schoonman begon zijn strijd tegen de Duitsers als militair op 10 mei 1940 bij de Grebbeberg, als sergeant bij de verbindingsdienst. Na de capitulatie werd hij als grenscommies in Glanerbrug geplaatst. Daar ontmoette hij Johannes ter Horst, de latere leider van KP-Enschede en KP-Twente. In 1943 koos Ter Horst Schoonman uit om deel uit te maken van de KP-Enschede. Tot aan hun dood op resp. 23 september en 12 oktober 1944 waren die twee onafscheidelijk.
De KP-Enschede, later aangevuld met Harry Saathof en Piet Alberts, voerde meer dan 50 gewapende acties uit, waarbij niemand werd gearresteerd of gedood. Schoonman had daarin een belangrijk aandeel. Geert Schoonman was betrokken bij de bevrijding van o.a. Frits de Zwerver uit de Koepelgevangenis te Arnhem op 11 mei 1944. Tevens nam hij actief deel aan de bevrijding van 54 gevangenen uit het Huis van Bewaring te Arnhem op 11 juni 1944. Beide acties stonden onder leiding van de LKP-leider Liepke Scheepstra. Kort voor zijn arrestatie, eind 1944, werd hij belast met de inspecties van mogelijke afwerpterreinen voor luchtdroppings.
In de eerste week van oktober 1944 werd Schoonman gearresteerd. Hij werd op 12 of 13 oktober 1944 gefusilleerd op vliegveld Twente. Drie jaar later, in oktober 1947 werd zijn stoffelijk overschot pas gevonden. Hij ligt nu begraven te midden van vele anderen uit het verzet op het Ereveld Loenen.
[Bron: Wikipedia]
Website: Meer over ROOIE GEERT vindt u hier. Vanzelfsprekend komt u Geert Schoonman ook tegen in de hierboven al genoemde websites.
A. Kalter: dapper leider van het verzet
Een van de belangrijkste figuren in het verzet tegen de Duitse overheersers was Andries Kalter uit Nieuw-Amsterdam. In de Illegaliteit bekend onder de naam Dries. De heer Kalter begon zijn verzetswerk in eigen plaats met hulp aan buitenlandse krijgsgevangenen. Toen dit niet langer mogelijk was, dook in Twente weer op. Hij werd daar ondermeer leider van de KP-Almelo en later commandant van het verzetswerk in Noordwest-Overijssel en de Noordoostpolder. Hij werd op 21 maart 1945 in een vuurgevecht te Zwolle met de Duitsers gedood.
Tientallen Fransen en Polen wisten uit Duitse krijgsgevangenkampen te ontvluchten en kwamen via een vaste route bij de heer Kalter terecht. Dankzij het werk van de verzetsgroep Nieuw-Amsterdam keerden velen daarvan veilig naar hun vaderland terug. Dit alles kon in een plaats als Nieuw-Amsterdam niet verborgen blijven. Maar al te vaak zag men de heer Kalter met een paar onbekenden op het station. Het gevolg was dat "Dries" in 1942 van het strijdtoneel moest verdwijnen.
De heer Kalter vluchtte naar Twente en vond onderdak bij vrienden die eveneens ondergronds werk verrichten. Spoedig behoorde hij dan ook tot de groep van verzetsstrijders die vanuit Marienberg opereerde en met succes een aantal leden uit het kamp in Westerbork wist te smokkelen. Enige tijd later werd "Dries" leider van de KP-Almelo. De ploeg pleegde op grote schaal sabotage. Overvallen op distributiekantoren waren noodzakelijk voor het levensonderhoud van een groot aantal onderduikers. Ook werd gezorgd voor valse persoonsbewijzen.
Bij honderden werden deze vanuit Almelo naar het Westen gestuurd. Bij Enter werden wapendroppings georganiseerd. De neergelaten wapens werden 's nachts door de KP-ers in veiligheid gebracht.
Als commandant van het verzetswerk in Noordwest-Overijssel en de Noordoostpolder, kwam hij veel in de polder, waar ook op grote schaal wapens werden gedropt. Als een van de leidende figuren van het hoofdkwartier dat aanvankelijk in Zwolle en later in Heeten was gevestigd, werkte de heer Kalter o.a. nog samen met de door de Engelsen gedropte Nederlandse officier Henk Brinkgreve.
Helaas heeft de heer Kalter de door hem zo fel begeerde bevrijding niet kunnen meemaken. Op een vergadering in Zwolle werd de groep door de Duitsers overvallen. Er ontstond een vuurgevecht waarbij hij om het leven kwam. Andries Kalter was 40 jaar, gehuwd, 3 kinderen, van beroep grossier in groenten en aardappelen.
Er waren in de beginjaren van de bezetting al wel verzet groepen actief, maar het grotere georganiseerde verzet begon pas na de april/mei staking van 1943. Die staking was begonnen bij Stork in Hengelo en sloeg over naar heel Twente en op kleinere schaal naar andere delen van het land. Aanleiding voor de staking was het besluit om de Nederlandse militairen opnieuw in krijgsgevangenschap te nemen en ze naar Duitsland te sturen.
De knokploeg in Enschede werd eind februari 1944 opgericht. Directe aanleiding van de oprichting van de Enschedese KP is de overval van het distributiekantoor in Markelo door een groep van Trouw. De Trouwmedewerkers waren nauw verbonden met de L.O. omdat de Twentse LO eerst niet weet wat er met die buit is gedaan besluit men tot een nieuwe KP-ploeg. Leider van de groep was Johannes Ter Horst die later leider zou worden van de Twentse tak van de L.K.P.. Leden van de groep waren Geert Schoonman, Dries Nijenhuis, Piet Albers en Joop van Amerongen. Van Amerongen werd later vervangen door Harry Straathof. Het duurt enige tijd voordat de KP Enschede het vertrouwen krijgt van de Landelijke KP. De KP Enschede wist uiteindelijk diverse succesvolle acties uit te voeren, waaronder twee overvallen op het huis van bewaring in Arnhem daarbij werd de tweede keer aan 130 gevangen de mogelijkheid geboden om te vluchten. 54 van hen maakten daarvan gebruik. Bij die laatste overval werd samengewerkt met de KP Zenderen.
Op 22 september 1944 werd Johannes Ter Horst bij een Duitse controle neergeschoten nadat hij zelf een Duitse officier neer wist te schieten. Ter Horst was gewond en werd meegenomen door de S.D. Zijn arrestatie leidde tot andere arrestaties waarna de S.D. achter het hoofdkwartier van KP Zenderen kwam, de villa Liduina. Een overval verraste enkele KP-ers en de villa werd met de grond gelijk gemaakt.
Op aandringen vanuit Londen wordt de LKP samen met de RVV en OD gebundeld tot de Binnenlandse Strijdkrachten in de tweede helft van 1944. Onderling blijft dan nog steeds veel strijd. Veel KP-ers kunnen niet begrijpen dat er veel hoge functies naar OD-ers gaan die tijdens de bezetting weinig actief zijn geweest. De sabotage acties worden na het wegvallen van Johannes Ter Horst beperkt. De wapendroppings om de BS te bevoorraadden gaan wel door. Tussen de RVV en KP Twente loopt het vanaf het begin erg moeizaam.
[ Bron: Enschede in de Tweede wereldoorlog. Op deze website vindt u uiteraard veel meer informatie over gebeurtenissen in de regio Twente. Aanbevolen! ]
Piet Alberts
Piet Alberts (Nieuw-Weerdinge, 1918 - Hengelo, 1991) was een Nederlandse verzetsstrijder tijdens de Tweede Wereldoorlog. Zijn verzetsnaam was Blonde Piet.
Levensloop
De textielarbeider Piet Alberts was actief lid van de Gereformeerde Jongelingsvereniging te Enschede. Daar ontmoette hij wekelijks Johannes ter Horst, de latere leider van KP-Enschede en KP-Twente. Vanuit zijn gereformeerde achtergrond ging hij in 1943 over tot gewapend verzet. Hij maakte vrijwel vanaf het begin deel uit van de KP-Enschede. Piet Alberts voerde met KP-Enschede tientallen overvallen uit op distributiekantoren en bevolkingsregisters. Bovendien was hij betrokken bij de beroemde bevrijding van 54 gevangenen uit het Huis van Bewaring te Arnhem op 11 juni 1944.
[Bron: Wikipedia]
Website: het levensverhaal van Blonde Piet is uitvoerige beschreven en gedocumenteerd door zijn zoon Gejo. Klik hier voor de site over BLONDE PIET
Blonde PietHarryJohannesRooie GeertHarry Saathof
Harry Saathof (Ginneken, 1918 - Winterswijk, 2006) was een Nederlandse verzetsstrijder tijdens de Tweede Wereldoorlog. Zijn verzetsnaam was 'Harry'.
Levensloop
Als reserve dienstplichtig onderofficier was Saathof betrokken bij de strijd tegen de Duitsers in mei 1940. Daarna werd hij aangesteld als grenscommies te Glanerbrug. Via Geert Schoonman kwam hij in aanraking met Johannes ter Horst, die hem vanaf het begin, eind 1942, opnam in zijn knokploeg KP-Enschede.
Harry Saathof was betrokken bij tientallen overvallen op distributiekantoren en bevolkingsregisters. Bovendien nam hij deel aan bevrijdingen uit gevangenissen onder leiding van Liepke Scheepstra: op 11 mei 1944 de Overval op de Koepelgevangenis te Arnhem (11 mei 1944), waarbij Frits de Zwerver en Henk Kruithof werden bevrijd. Saathof werd daarbij als vermeende arrestant opgebracht door Johannes ter Horst en Geert Schoonman. Bij de Overval op het Huis van Bewaring te Arnhem (11 juni 1944), waarbij 56 gevangenen op vrije voeten kwamen, was Saathof niet aanwezig. Wel was hij betrokken bij de voorbereiding waarbij hij gewond raakte. Saathof overleefde de oorlog.
[Bron: Wikipedia]
Website: Meer over het leven van HARRY uit Glanerburg leest u hier. Verder komt Harry ook voor in de verhalen over Blonde Piet (zie aldaar)
Johannes ter Horst
Johannes ter Horst (Enschede, 1 april 1913 - Usselo, 23 september 1944) was een belangrijk verzetsleider van het Nederlandse verzet tijdens de Tweede Wereldoorlog.
Levensloop
Ter Horst was bakker te Enschede. Hij nam deel aan het verzet vanuit zijn gereformeerde geloofsovertuiging. Hij was leider van KP-Enschede en later van de KP-Twente. Ter Horst was betrokken bij het onderbrengen van onderduikers en geallieerde piloten. Hij had de leiding over twee spectaculaire acties door de KP-Twente, waarbij gevangengenomen verzetsmensen werden bevrijd, te weten de Overval op de Koepelgevangenis te Arnhem op 11 mei 1944 en de Overval op het Huis van Bewaring te Arnhem (11 juni 1944). In de nacht van 22 september 1944 werd hij gearresteerd door de Duitse bezetter en op 23 september 1944 gefusilleerd op de heide bij Usselo.
Dr. Coen Hilbrink zegt in zijn dissertatie 'De illegalen' over Johannes ter Horst: "Zijn gezag is binnen de Twentse Knokploegen in augustus 1944 onomstreden, waarvoor weliswaar in de eerste plaats zijn benoeming door de landelijke LKP-Top verantwoordelijk is, maar daarnaast zeker in niet mindere mate zijn indrukwekkende persoonlijkheid. In talloze kritieke situaties bewijst hij te beschikken over een uitzonderlijke koelbloedigheid, die op zijn jongere medewerkers een diepe indruk maakt".
Na de oorlog ontving Ter Horst postuum het Verzetskruis 1940-1945 bij Koninklijk Besluit van 25 juli 1952 en van de Amerikaanse regering de Medal of Freedom te Utrecht op 12 maart 1947.
[Bron: Wikipedia]
Website: Over Johannes ter Horst heeft Gert Slings uit Lelystad een uitvoerige site samengesteld. Over zijn leven en de acties als verzetsman leest u hier meer. Vanzelfsprekend komt u Johannes ter Horst ook tegen in de hierboven al genoemde websites.
Geert Schoonman
Geert Schoonman (Wormerveer, 1917 - Vliegveld Twente, 1944) was een Nederlandse verzetsstrijder tijdens de Tweede Wereldoorlog. Zijn verzetsnaam was Rooie Geert.
Levensloop
Geert Schoonman werd op 31 augustus 1917 te Wormerveer geboren. Schoonman begon zijn strijd tegen de Duitsers als militair op 10 mei 1940 bij de Grebbeberg, als sergeant bij de verbindingsdienst. Na de capitulatie werd hij als grenscommies in Glanerbrug geplaatst. Daar ontmoette hij Johannes ter Horst, de latere leider van KP-Enschede en KP-Twente. In 1943 koos Ter Horst Schoonman uit om deel uit te maken van de KP-Enschede. Tot aan hun dood op resp. 23 september en 12 oktober 1944 waren die twee onafscheidelijk.
De KP-Enschede, later aangevuld met Harry Saathof en Piet Alberts, voerde meer dan 50 gewapende acties uit, waarbij niemand werd gearresteerd of gedood. Schoonman had daarin een belangrijk aandeel. Geert Schoonman was betrokken bij de bevrijding van o.a. Frits de Zwerver uit de Koepelgevangenis te Arnhem op 11 mei 1944. Tevens nam hij actief deel aan de bevrijding van 54 gevangenen uit het Huis van Bewaring te Arnhem op 11 juni 1944. Beide acties stonden onder leiding van de LKP-leider Liepke Scheepstra. Kort voor zijn arrestatie, eind 1944, werd hij belast met de inspecties van mogelijke afwerpterreinen voor luchtdroppings.
In de eerste week van oktober 1944 werd Schoonman gearresteerd. Hij werd op 12 of 13 oktober 1944 gefusilleerd op vliegveld Twente. Drie jaar later, in oktober 1947 werd zijn stoffelijk overschot pas gevonden. Hij ligt nu begraven te midden van vele anderen uit het verzet op het Ereveld Loenen.
[Bron: Wikipedia]
Website: Meer over ROOIE GEERT vindt u hier. Vanzelfsprekend komt u Geert Schoonman ook tegen in de hierboven al genoemde websites.
A. Kalter: dapper leider van het verzet
Een van de belangrijkste figuren in het verzet tegen de Duitse overheersers was Andries Kalter uit Nieuw-Amsterdam. In de Illegaliteit bekend onder de naam Dries. De heer Kalter begon zijn verzetswerk in eigen plaats met hulp aan buitenlandse krijgsgevangenen. Toen dit niet langer mogelijk was, dook in Twente weer op. Hij werd daar ondermeer leider van de KP-Almelo en later commandant van het verzetswerk in Noordwest-Overijssel en de Noordoostpolder. Hij werd op 21 maart 1945 in een vuurgevecht te Zwolle met de Duitsers gedood.
Tientallen Fransen en Polen wisten uit Duitse krijgsgevangenkampen te ontvluchten en kwamen via een vaste route bij de heer Kalter terecht. Dankzij het werk van de verzetsgroep Nieuw-Amsterdam keerden velen daarvan veilig naar hun vaderland terug. Dit alles kon in een plaats als Nieuw-Amsterdam niet verborgen blijven. Maar al te vaak zag men de heer Kalter met een paar onbekenden op het station. Het gevolg was dat "Dries" in 1942 van het strijdtoneel moest verdwijnen.
De heer Kalter vluchtte naar Twente en vond onderdak bij vrienden die eveneens ondergronds werk verrichten. Spoedig behoorde hij dan ook tot de groep van verzetsstrijders die vanuit Marienberg opereerde en met succes een aantal leden uit het kamp in Westerbork wist te smokkelen. Enige tijd later werd "Dries" leider van de KP-Almelo. De ploeg pleegde op grote schaal sabotage. Overvallen op distributiekantoren waren noodzakelijk voor het levensonderhoud van een groot aantal onderduikers. Ook werd gezorgd voor valse persoonsbewijzen.
Bij honderden werden deze vanuit Almelo naar het Westen gestuurd. Bij Enter werden wapendroppings georganiseerd. De neergelaten wapens werden 's nachts door de KP-ers in veiligheid gebracht.
Als commandant van het verzetswerk in Noordwest-Overijssel en de Noordoostpolder, kwam hij veel in de polder, waar ook op grote schaal wapens werden gedropt. Als een van de leidende figuren van het hoofdkwartier dat aanvankelijk in Zwolle en later in Heeten was gevestigd, werkte de heer Kalter o.a. nog samen met de door de Engelsen gedropte Nederlandse officier Henk Brinkgreve.
Helaas heeft de heer Kalter de door hem zo fel begeerde bevrijding niet kunnen meemaken. Op een vergadering in Zwolle werd de groep door de Duitsers overvallen. Er ontstond een vuurgevecht waarbij hij om het leven kwam. Andries Kalter was 40 jaar, gehuwd, 3 kinderen, van beroep grossier in groenten en aardappelen.